गुग्गुलु–रास्नामृतैरण्डसुराविधं तुल्येन गाढं च पुरेण मद्यं | खादेत्समीरी सशिरोगदी च नाडीव्रणी चापि भगन्दरी च ।। ( योगरत्नाकर वात व्याधि ) सामग्री- रास्ना (Pluchea lanceolata) गिलोय (Tinospora cordifolia) एरण्डमूल (Ricinus communis) देवदारु (Deodar cedar) सोंठ (Zingiber officinale) शुद्ध गुग्गुलु (Commiphora wightii) विधि- रास्ना, गिलोय, एरण्डमूल, देवदारु, सोंठ- प्रत्येक 1-1 भाग लेकर कपड़छन चूर्ण करें। अब शुद्ध […]
Month: August 2020

स्वरूप :- आकाश में रहने वाला सर्व अलंकारों से युक्त लोह समान वर्ण अधो मुख व तीक्ष्ण मुखी भयंकर दर्शन वाली लंबा शरीर पिंगल नेत्र शंकुवत लंबे कर्ण ग्रह का दूध पर प्रभाव :- दूध का स्वाद कटु, तिक्त हो जाता है। आक्रमण का समय :- 6 दिन, 6 थे महीने या 6 थे वर्ष […]

स्वरूप :- स्कन्द का मित्र विकृत आनन वाला विशाखा नाम से जाना जाता है पर्याय :- विशाख उत्पति :- इनकी उत्पति भगवान अग्नि के द्वारा किया गया था। लक्षण :- बार बार संज्ञा नाश होता रहता है होश में आने पर अति रोधन हलचल युक्त हाथ – पैर को नाचता है अव्यक्त शब्द के साथ […]
पुनर्नवा मूल शतं विशुद्धं रुबूकमूलञ्च तथा प्रयोज्य। दत्त्वा पलं षोडशकञ्च शुण्ठ्याः सङ्कुट्य सम्यग्विपचेद् घटेऽपाम् ।। पलानि चाष्टावथ कौशिकस्य तेनाष्टशेषेण पुनः पचेत्तु। एरण्डतैलं कुडवञ्च दद्याद् दत्त्वा त्रिवृच्चूर्णपलानि पञ्च ।। निकुम्भचूर्णस्य पलं गुडूच्याः पलद्वयं चार्द्धपलं पलं वा फलत्रयत्र्यूषणचित्रकाणि सिन्धूत्थभल्लातविडङ्गकानि।। कर्ष तथा माक्षिकधातुचूर्ण पुनर्नवायाः पलमेव चूर्णम् । चूर्णानि दत्त्वा ह्यवतार्य शीतं खादेन्नरः कर्षसमप्रमाणम्।। वातासृजं वृद्धिगदञ्च सप्त जयत्यवश्यं त्वथ […]

स्वरूप :- जो तपस्चर्या, तेज, यश व स्वस्थ शरीर से निधान है ग्रहों व देवताओं के सेनापति महादेव, अग्नि, गंगा, उमा व कृतिका के पुत्र है लाल माला, लाल वस्त्र, लाल चंदन व लाल शरीर धारी। पर्याय :- कुमार कार्तिकेय गुह उत्पति :- इनकी उत्पति भगवान शिव द्वारा की गई थी ग्रह का दूध पर […]
13 द्रव्यों से सम्मिलित होने के कारण इस योग को त्रयोदशांग संज्ञा दी गई है। इन द्रव्यों में प्रधान मात्रा में गुग्गुल है, अतः इस योग का नाम त्रयोदशांग गुग्गुलु ( Tryodashang Guggulu ) पड़ा। आभाऽश्वगन्धा हपुषा गुडूची शतावरी गोक्षुरकश्च रास्ना। श्यामा शताह्वा च शटी यवानी सनागरा चेति समं विचूर्ण्य ॥ सर्वैः समं गुग्गुलु मंत्र […]

Ever Wondered how sound waves reach our brain and we can understand the sound?? The mechanism of hearing is complex process and can be divided into 3 parts, and this post we explain you complete procedure.
लाक्षा व अन्य द्रव्यों के साथ गुग्गुलु के योग निर्माण के कारण इसे लाक्षादि गुग्गुलु ( Lakshadi Guggulu )संज्ञा दी जाती है। लाक्षाऽस्थिसंहृत्ककुभोऽश्वगन्धा चूर्णीकृता नागबला पुरश्च । सम्भग्नमुक्तास्थिरुजं निहन्यादङ्गानि कुर्यात्कुलिशोपमानि।। ( भाव प्रकाश मध्यम भग्न 48/34 ), ( भैषज्यरत्नावली ) ◾सामग्री- लाक्षा/ लाख (Laccifer lacca) हड़जोड़/ अस्थिसंहार (Cissus quadrangularis) अर्जुन की छाल (Terminalia arjuna) असगंध […]

अमृता का अर्थ है गिलोय। अमृता व अन्य द्रव्यों के साथ गुग्गुलु के जिस योग का निर्माण किया जाता है, वह अमृतादि गुग्गुलु (Amritadi Guggulu ) है अमृतापटोल मूलत्रिकटुत्रिफलाकृमिजानाम्। कृत्वा समलवचूर्णं तत्तुल्यं गुग्गुलु र्योज्यः ।। प्रतिवासरमेकैकां गुटिकां खादेदथाक्षपरिमाणाम्। जेतुं व्रणवातास्त्रंगुल्मोदरपाण्डुशोथादीन्॥ ( बसव. 11) अमृतापटोलमूलत्रिफलात्रिकटुककृमिघ्नानाम् । समभागानां चूर्णं सर्वसमो गुग्गुलो भगः॥प्रतिवासरमेकैकां गुटिकां खादेदिहापि परिमाणाम् । जेतुं […]

Bronchodilator is a substance that dilates the bronchi and bronchioles, decreasing resistance in the respiratory airway and increasing airflow to the lungs. Bronchospasm can induce or aggravate cough. Stimulation of pulmonary receptors can trigger both cough and broncho constriction, especially in individuals with effectiveness of cough in clearing secretions by increasing surface velocity of airflow during the act of coughing. They should […]