Categories
Ras Shastra

Rajavart ( राजावर्त ) : Lapis Lazuli – Types, Uses

Name :- संस्कृत राजावर्तः हिन्दी राजावर्त English Lapis lazuli Hardness:- 5.5 Relative Density:- 2.38 – 2.45 Chemical Formula:- Na4 (S3Al) Al2(SiO4)3 पर्याय :- आवर्त नृपोपल आवर्तमणि नृपावर्त राजावर्त नीलाशम राजन्यावर्त परिचय :- गहरे नीलेवर्ण का चमकदार खनिज पाषाण है। Mineral is – Lasurite राजावर्त (Rajavart) असली है या नकली, इसके लिए पत्थर पर घिसने एवं […]

Categories
Ras Shastra Tricks Yog ( Formulations )

Karpur Ras ( कर्पूर रस ) with Trick to Learn

हिंगुलमहिफे नञ्च मुस्तके न्द्रयवं तथा। जातीफलं च कर्पूर सर्वं सम्मद्दय यत्नतः॥ जलेन वटिका कार्या द्विगुजापरिमाणतः। (भै. र. अतिसार 7/164-165) घटक द्रव्य :- शुद्ध हिंगुल – 1 भाग मुस्तक – 1 भाग जायफल – 1 भाग शुद्ध अफीम – 1 भाग इन्द्रयव – 1 भाग कर्पूर -1 भाग भावना द्रव्य :- जल आवश्यकता अनुसार Trick to […]

Categories
Ras Shastra

Vartloha ( वर्तलौह ) : Bronze – Dhatu Vargha

नाम :- संस्कृत वर्तलौहम् हिन्दी भरित English Bronze पर्याय :- पञ्चलौह वर्त भर्त पञ्चरस वर्तुल History :- इसका वर्णन 13 वीं शताब्दी से मिलता है। चिकित्सा में विशेष महत्व नहीं है। परिचय :- श्वेतवर्ण का धातु है। शोधन :- तैल तक्रादि से शोधित वर्तलौह (Vartloha) को तपा कर अजामूत्र (बकरी) में बुझाने से शुद्ध हो […]

Categories
Ras Shastra Syllabus

Pittal ( पित्तल ) – Brass : Dhatu Vargha

नाम :- संस्कृत पितलम् हिन्दी पीतल English Brass पर्याय :- पित्तल पीतलौह कपि लौह रितिका आरकूट आर रीति राजरीति पिङ्गला कपिला। History :- Copper + Zinc ➡ Brass alloy (Pittal) परिचय :- 2 part of copper + 1 part of zinc ⬇ गरमूषा में रखकर प्रखराग्नि द्वारा धमन कर ⬇ पिघलाने पर लौह प्लेट में […]